Τις τελευταίες ημέρες τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αφιερώνουν σημαντικό χώρο και χρόνο στα καρδιαγγειακά νοσήματα. Αφορμή υπήρξε η υγεία ενός γνωστού Έλληνα καλλιτέχνη, ο οποίος αρχικά νοσηλεύτηκε σε νευρολογική κλινική λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου και αργότερα μεταφέρθηκε στην καρδιολογική κλινική λόγω κολπικής μαρμαρυγής (ΚΜ).
Αλλά τι είναι η κολπική μαρμαρυγή;
Είναι μια απειλητική για τη ζωή αρρυθμία; Και τελικά, τι είναι αρρυθμία; Σε όλα αυτά τα ερωτήματα προσπαθεί να απαντήσει με απλό και κατανοητό τρόπο η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία και να ενημερώσει το ευρύ κοινό.
Τι είναι αρρυθμία;
Κάθε φορά που η καρδιά συσπάται με ανώμαλο τρόπο, με γρήγορη ή αργή συχνότητα, έχουμε αρρυθμία. Ακόμη και η φυσιολογική επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού κατά την άσκηση αποτελεί ένα είδος αρρυθμίας. Έτσι καταλαβαίνουμε ότι ο όρος αρρυθμία είναι πολύ γενικός και περιλαμβάνει κάθε αλλαγή στο ρυθμό ή τη συχνότητα συστολής της καρδιάς, ακόμη και την απλή δικαιολογημένη ταχυκαρδία της άσκησης.
Τι είναι η κολπική μαρμαρυγή;
Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια καρδιαγγειακή κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει ανώμαλο καρδιακό παλμό.
Προέρχεται από το ρήμα «μαρμαίρω» που σημαίνει «λάμπω τρεμοπαίζοντας» και έχει την έννοια της ανοργάνωτης, αναποτελεσματικής συστολής του μυοκαρδίου. Όταν οι κοιλίες μαρμαίρουν έχουμε κοιλιακή μαρμαρυγή, η οποία οδηγεί σε καρδιακή ανακοπή επειδή η αναποτελεσματική συστολή του κοιλιακού μυοκαρδίου δεν αποβάλλει αίμα στην κυκλοφορία, ενώ όταν οι κόλποι μαρμαίρουν έχουμε κολπική μαρμαρυγή που έχει ως αποτέλεσμα την αναποτελεσματική συστολή των κόλπων.
Συνήθως η κολπική μαρμαρυγή δεν είναι θανατηφόρα όπως η κοιλιακή μαρμαρυγή. Μερικές φορές μπορεί να γίνεται αντιληπτή ως ένα «φτερούγισμα» στο στήθος και συνήθως δεν είναι απειλητική για τη ζωή, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο και άλλες επιπλοκές που σχετίζονται με την καρδιαγγειακή υγεία, ειδικά αν δεν αντιμετωπιστεί.
Συμπτώματα και αίτια της κολπικής μαρμαρυγής.
Ορισμένοι άνθρωποι παρατηρούν συμπτώματα όπως αίσθημα παλμών ή δύσπνοια, αλλά πολλοί από όσους έχουν ΚΜ δεν το γνωρίζουν λόγω της απουσίας συμπτωμάτων και η κατάστασή τους ανιχνεύεται μόνο με ιατρική εξέταση.
Άλλοι μπορεί να εμφανίσουν ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:
• Γενική κόπωση
• Γρήγοροι και ανώμαλοι καρδιακοί παλμοί
• Φτερουγίσματα ή «χτυπήματα» στο στήθος
• Ζάλη
• Δύσπνοια και άγχος
• Αδυναμία
• Λιποθυμία ή σύγχυση
• Κόπωση κατά την άσκηση
• Εφίδρωση
• Πόνος ή πίεση στο στήθος (Αυτό είναι ιατρικό επείγον. Αν συμβεί καλέστε το 166 για την Ελλάδα, το 112 για την Κύπρο.)
Αλλά είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι συμβαίνει κατά την κολπική μαρμαρυγή. Το αίμα κυκλοφορεί στο σώμα μας με έναν συγκεκριμένο επαναλαμβανόμενο τρόπο. Εισέρχεται στην καρδιά, συνεχίζει το ταξίδι του προς τους πνεύμονες για να οξυγονωθεί και, πλούσιο πλέον σε οξυγόνο, καταλήγει στους ιστούς και τα όργανα του σώματος. Η καρδιά είναι η αντλία που, όταν λειτουργεί σωστά, στέλνει το πλούσιο σε οξυγόνο αίμα στα ζωτικά μας όργανα. Οι κοιλότητες της καρδιάς πρέπει να συσπώνται με συντονισμένο τρόπο ώστε να επιτρέπουν τη ροή του αίματος από τους κόλπους στις κοιλίες και από την καρδιά στην περιφέρεια για να διατηρείται επαρκής παροχή οξυγονωμένου αίματος στο σώμα μας.
Όταν η καρδιά μας βρίσκεται σε κολπική μαρμαρυγή, τα μυϊκά κύτταρα των κόλπων τρεμοπαίζουν αντί να συσπώνται με οργανωμένο τρόπο, γεγονός που μπορεί να αφήσει μέρος του αίματος να λιμνάζει μέσα στους κόλπους.
Όταν το αίμα λιμνάζει, μπορούν να σχηματιστούν θρόμβοι και όταν αυτοί βγουν στην κυκλοφορία μπορούν να προκαλέσουν εμβολικά επεισόδια. Όταν το εμβολικό επεισόδιο συμβεί στον εγκέφαλο, προκαλείται ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Φυσικά, δεν παθαίνει εγκεφαλικό κάθε ασθενής με κολπική μαρμαρυγή, αλλά είναι σχεδόν πέντε φορές πιο πιθανό. Η ανεπαρκής αιμάτωση μπορεί επίσης να προκαλέσει χρόνια κόπωση και τελικά καρδιακή ανεπάρκεια. Ωστόσο, υπάρχουν άνθρωποι που έχουν κολπική μαρμαρυγή σε όλη τους τη ζωή, και δεν τους ενοχλεί ούτε έχει σοβαρές επιπλοκές. Είναι σημαντικό να ελέγχετε με τον γιατρό σας αν ανήκετε στα άτομα με αυξημένο κίνδυνο ΚΜ και να παρακολουθείτε αν διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών.
Αναγνώριση κινδύνων από ΚΜ
Διατρέχετε κίνδυνο για κολπική μαρμαρυγή;
Οποιοσδήποτε μπορεί να εμφανίσει κολπική μαρμαρυγή. Επειδή η πιθανότητα εμφάνισης ΚΜ αυξάνεται με την ηλικία και οι άνθρωποι σήμερα ζουν περισσότερο, οι ερευνητές προβλέπουν ότι τα περιστατικά κολπικής μαρμαρυγής θα αυξηθούν δραματικά τα επόμενα χρόνια. Αν και η ΚΜ αυξάνει σαφώς τους κινδύνους θανάτου που σχετίζεται με την καρδιά και του εγκεφαλικού επεισοδίου, πολλοί άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν πλήρως τις πιθανές σοβαρές συνέπειες.
Ποιοι είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο;
Οι άνθρωποι που έχουν μία ή περισσότερες από τις παρακάτω καταστάσεις συνήθως διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για ΚΜ:
– Προχωρημένη ηλικία: Ο αριθμός των ενηλίκων που εμφανίζουν ΚΜ αυξάνεται σημαντικά με την ηλικία. Η ΚΜ στα παιδιά είναι σπάνια, αλλά μπορεί να συμβεί.
– Υψηλή αρτηριακή πίεση: Η μακροχρόνια, ανεξέλεγκτη υπέρταση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ΚΜ.
– Υποκείμενη καρδιοπάθεια: Περιλαμβάνει οποιονδήποτε με καρδιακή νόσο, όπως βαλβιδοπάθεια, υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, οξύ στεφανιαίο σύνδρομο, σύνδρομο Wolff-Parkinson-White και ιστορικό καρδιακής προσβολής. Επιπλέον, η ΚΜ είναι η πιο συχνή επιπλοκή μετά από καρδιοχειρουργική επέμβαση.
– Κατανάλωση αλκοόλ: Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (πέντε ποτά σε δύο ώρες για άνδρες ή τέσσερα για γυναίκες) μπορεί να σας θέσει σε μεγαλύτερο κίνδυνο ΚΜ.
– Οικογενειακό ιστορικό: Η ύπαρξη μέλους της οικογένειας με κολπική μαρμαρυγή αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης ΚΜ.
– Απνοια ύπνου: Αν και η άπνοια ύπνου δεν έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί ΚΜ, οι μελέτες δείχνουν ισχυρή σχέση μεταξύ αποφρακτικής άπνοιας ύπνου και ΚΜ.
Συχνά, η αντιμετώπιση της άπνοιας μπορεί να βελτιώσει την ΚΜ.
– Αθλητές: Η ΚΜ είναι συχνή σε αθλητές και μπορεί να προκληθεί από γρήγορο καρδιακό ρυθμό που ονομάζεται υπερκοιλιακή ταχυκαρδία.
– Άλλα χρόνια νοσήματα: Άτομα με υπερθυρεοειδισμό, σακχαρώδη διαβήτη, άσθμα και άλλα χρόνια ιατρικά προβλήματα βρίσκονται επίσης σε κίνδυνο.
Γνωρίστε τους θεραπευτικούς σας στόχους
Οι θεραπευτικοί στόχοι της κολπικής μαρμαρυγής ξεκινούν με τη σωστή διάγνωση μέσω μιας ολοκληρωμένης ιατρικής εξέτασης. Η εξέταση συνήθως περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με το ατομικό ιστορικό και ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν μια ολοκληρωμένη ηλεκτροφυσιολογική μελέτη.
Πρόληψη και μείωση κινδύνου.
Αν και κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι μπορεί να προληφθεί ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή ένας θρόμβος, υπάρχει τρόπος να μειωθεί ο κίνδυνος.
Μετά τη διάγνωση ΚΜ, οι ιδανικοί στόχοι περιλαμβάνουν:
• Επαναφορά της καρδιάς σε φυσιολογικό ρυθμό (ονομάζεται έλεγχος ρυθμού)
• Μείωση υπερβολικά υψηλών καρδιακών ρυθμών (ονομάζεται έλεγχος συχνότητας)
• Πρόληψη σχηματισμού θρόμβων
• Διαχείριση παραγόντων κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο
• Πρόληψη επιπρόσθετων καρδιακών αρρυθμιών
• Πρόληψη καρδιακής ανεπάρκειας
Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία προτείνει την υιοθέτηση αλλαγών στον τρόπο ζωής, που περιλαμβάνουν τα εξής:
• Τακτική σωματική δραστηριότητα
• Υγιεινή διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, κορεσμένα και trans λιπαρά
• Θεραπεία και αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης
• Αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ και καφεΐνης
• Αποφυγή καπνίσματος
• Έλεγχος χοληστερόλης
• Διατήρηση υγιούς βάρους
